Školovanje i služenje vojnog roka

Krleža se školovao na austrougarskoj vojnoj akademiji u Budimpešti. Dva puta je bezuspešno pokušavao da se pridruži srpskim snagama, 1912. i protiv Turaka u Drugom balkanskom ratu 1913. Za ovu poslednju akciju je izbačen sa akademije i potom poslat na Galicijski front kao običan vojnik tokom Prvog svetskog rata. Ovo iskustvo iz prve ruke „Velikog rata” duboko je obeležilo Krležino delo.

Političko opredeljenje i književni početci

Zbog njegove levičarske politike, njegova dela su bila zabranjena u međuratnom periodu, ali su njegova mišljenja u velikoj meri uticala na kulturnu i političku arenu Jugoslavije posle Drugog svetskog rata. Njegov kritički stav o socijalističkom realizmu — sa njegovim naglaskom na didaktičkom spljoštevanju književnosti u službi socijalističkih načela — pokazao se odlučujućim u gašenju tog načina pisanja iz posleratnih jugoslovenskih pisama. Krleža je vodio Hrvatski leksikografski zavod i postao predsednik Saveza književnika Jugoslavije.

Čovek snažnog, moćnog intelekta i široke učenosti, Krleža je pisao sa velikim intenzitetom, neustrašivo kritikujući političke i društvene nepravde. O snazi i važnosti njegovog rada treba suditi iz njegovog celokupnog opusa – oko 40 tomova priča (npr. Cvrčak ispod vodopada i druge priče, 1972), eseja, političkih komentara, drama, poezije, kao i nekoliko romana – nego iz bilo kog teksta posebno.

Ogroman opseg njegovih tema širi se kroz njegove tekstove, koji često funkcionišu kao međuzavisni delovi jednog organskog jedinstva. Njegovi romani, poput Povratak Filipa Latinovića i Na rubu pameti, kao centralne likove imaju intelektualce koji su izgubili moć da deluju u svetu koji karakteriše spremnost porobiti svoj um radi materijalne dobiti ili zbog osećaja pripadnosti.

Sa svojim prvim tomom objavljenim 1938. godine, njegov trotomni roman ideja, Banket u Blitvi, 3 vol. u 1 (1961; Banket u Blitvi), bavi se likovima i događajima u zamišljenoj istočnoevropskoj zemlji; ona na alegorijski i satiričan način prikazuje i istočnoevropsku zaostalost i zapadnoevropsku dekadenciju i oportunizam kao odgovor na porast fašizma u međuratnom periodu.

Najpoznatija dela

Krležina dramska trilogija Glembajevi (1932; „Porodica Glembaj”) optužnica je dekadencije hrvatske buržoazije pod vlašću Austrougarske. Napisao je i djela koja se tiču nekadašnje eksploatacije i stradanja hrvatskih seljaka — na primjer, priče u zbirci Hrvatski bog Mars (1922; „Hrvatski bog Mars“) i Balade Petrice Kerempuhe (1936; „Balade Petrice Kerempuha“). ”), što većina smatra njegovim najboljim delom.

Veliki humanista

Krležina dela karakteriše njegova nemilosrdna posvećenost humanizmu i slobodi individualnog uma naspram društvenih i mentalnih okvira bilo razvijenog buržoaskog društva ili dogmatskog socijalističkog. Bio je verovatno najveći pisac hrvatske književnosti 20. veka.